De wíl om te bouwen bestaat in Nederland wel degelijk, maar Haagse regels frustreren creatieve initiatieven.
Zoals te verwachten trok het kabinet op Prinsjesdag flink de portemonnee. Wat mij opviel: eén miljard euro voor huisvesting asielzoekers erbij. Het doel is duidelijk; voorkomen van de beschamende situatie waarin grote groepen nieuwkomers buiten moesten slapen in Ter Apel.
Graag deel ik onze ervaringen van de afgelopen maanden, waarin we als marktpartij, samen met gemeentes in het hele land in korte tijd duizenden opvangbedden hebben gerealiseerd voor vluchtelingen uit Oekraïne. De les voor de overheid: gemeente en marktpartijen zijn prima in staat om in korte tijd woonruimtes te verzorgen. “Onder druk wordt alles vloeibaar”, dat heb ik veel gehoord sinds de stroom vluchtelingen een piek bereikte, maar het gaat veel verder dan dat. Zowel binnen lokale overheden als binnen marktpartijen leeft er een enorm verantwoordelijkheidsgevoel én de wil om lokale huisvesting voor alle groepen, inclusief de nieuwkomers, goed voor elkaar te krijgen.
Den Haag: Geef gemeente en markt de ruimte!
PATRICIA GHERING, CEO MOSAIC WORLDWaar het misgaat is als politici in Den Haag zich ermee gaan bemoeien, met richtlijnen, taakstellingen, duurzaamheids- en stikstof doelstellingen, regels en wetten of zelfs ‘aanwijzingen’ aan gemeentes. Vaak goed bedoeld, maar in de praktijk blijkt het vooral veel bureaucratische rompslomp, waardoor alles vastloopt en er geen woning meer kan worden gebouwd. Waar ik voor pleit is om de lessen uit de noodopvang toe te passen op de huisvesting voor iedereen die op zoek is naar een betaalbare woning.
Voorbeelden dat het wel kan? Die hebben we genoeg: een kantoorpand in Amersfoort waar we samen met de gemeente 129 woonruimtes hebben gerealiseerd voor doelgroepen die acuut op zoek zijn. En bijvoorbeeld ook opvang in leegstaande scholen en ziekenhuizen in Tilburg, Venlo, Hoorn, voor duizenden vluchtelingen. 600 gloednieuwe stapelbare studentenstudio’s in Maastricht, met eigen badkamer en keuken. De transformatie van twee oude kantoorpanden in Amsterdam-Zuidoost naar studio’s voor starters. Allemaal tot stand gekomen door gemeenteambtenaren met lef en een pragmatische kijk op wat ze willen bereiken. Wij hebben die uitgestoken handen met veel plezier aangenomen en onze kennis, ervaring en middelen beschikbaar gesteld om voor heel Nederland betaalbare woonruimtes te realiseren.
Wat kan de overheid doen?
Twee concrete voorbeelden: Vaak vormen rigide bestemmingsplannen met het hele inspraaktraject een groot struikelblok, omdat ze multifunctioneel inzetten van een gebouw niet toestaan. Een voorbeeld is een kantoor, dat je alleen mag gebruiken als kantoor. De voorbeelden die we hebben gegeven laten zien dat je lege gebouwen met een multifunctioneel bestemmingsplan veel breder kunt inzetten. De Rijksoverheid kan hier helpen met soepelere besluitsvormingsregels.
Daarnaast blijft de Rijksoverheid een constante stroom aan beleidsrichtlijnen en doelstellingen formuleren, die elkaar soms tegenspreken of voortgang compleet belemmeren. Een paar willekeurige recente voorbeelden: De meest recente duurzaamheidseisen, gekoppeld aan een eis voor betaalbare huren, hogere belastingen voor de investeerder, doelgroepgerichte toewijzing van woningen en behoud van bestaand karakter van het gebouw. Als je bij alle eisen een vinkje wilt zetten, blijft er weinig ruimte over voor eigen initiatieven. Dat merken we vooral wannneer je leegstaand vastgoed een nieuwe (tijdelijke) bestemming wilt geven.
Voor een structurele oplossing van de woningmarkt moeten we niet afhankelijk willen zijn van ambtenaren die hun nek uitsteken. Daarom mijn dringend verzoek aan beleidsmakers om niet alleen te praten over urgentie, maar er ook naar te handelen en de bureaucratie hindernissen weg te nemen.
Patricia Ghering, CEO van Mosaic World, een marktpartij die van Helsinki tot Marseille actief is met het opnieuw uitvinden van stedelijk wonen