Laat maatschappelijk rendement zwaarder wegen bij opvang vluchtelingen

De praktijk laat zien dat het kan!

De ervaring van de afgelopen twintig jaar leert dat de toestroom van asielzoekers en vluchtelingen naar ons land in golven plaatsvindt. Dit vraagt forse investeringen van onze overheid om heel snel enigszins passende noodopvang te regelen. Om vervolgens, als de hoogste nood voorbij is, deze tijdelijke opvanglocaties weer af te bouwen, om budgettaire of politieke redenen. Enkel en alleen om te wachten op een volgende cyclus, waarbij het aantal opvangplaatsen weer wordt uitgebreid. Deze manier van werken kost de belastingbetaler miljarden per jaar en leidt vaak tot lokale, maatschappelijke onrust.

In steden als Amsterdam, Breda en Utrecht huisvesten wij al twintig jaar een mix van vluchtelingen, statushouders, lokale spoedzoekers, starters, (internationale) studenten en internationale arbeidskrachten, telkens samen in een wooncomplex. De mix resulteert in aantoonbare verbetering van de sociale cohesie en, niet geheel onbelangrijk, bespaart zodoende ook kosten voor (lokale) overheden.

Het gaat hierbij om permanente binnenstedelijke huisvesting, met honderd tot vijfhonderd bewoners per gebouw. De gebouwen variëren van naar-woning getransformeerde scholen of kantoren, flexwoningen, tot aan reguliere nieuwbouwcomplexen met woonbestemming.

De afgelopen jaren hebben we in een aantal gebouwen het aandeel jongeren, starters en studenten door natuurlijke uitstroom verlaagd ten gunste van de opvang van vluchtelingen en statushouders. Het stelt lokale overheden in staat om te voldoen aan de vraag van de nationale overheid om opvangplekken ter beschikking te stellen, en dat zonder nare krantenkoppen of ongeruste buurtbewoners. Integendeel, wat we keer op keer waarnemen is dat deze geleidelijke instroom in bestaande bebouwing amper opvalt voor de omgeving.

Bovendien zien we dat bewoners elkaar onderling helpen om zo beter te begrijpen hoe de Nederlandse samenleving functioneert. Hoe koop ik een ov-chipkaart en waar kan ik de dienstregeling zien? Waar laat ik het huisvuil? Hoe kom ik aan een pinpas? Hoe vind ik een baan? Bij de selectie van de huurder wordt aangegeven dat we verwachten dat de bewoners bijdragen aan de sociale cohesie in het gebouw. Doe mee aan het kook-, of leesclubje! Diverse gemeenschappelijke ruimtes met actief beheer en begeleiding doen de rest. Wat blijkt, jongeren en studenten wonen er niet alleen graag, omdat de noodzakelijke voorzieningen en openbaar vervoer aanwezig zijn, ze zijn zeker ook bereid om vluchtelingen en statushouders te helpen.

In Amersfoort hebben we bijvoorbeeld een kantoorgebouw getransformeerd tot wooncomplex waar een mix van statushouders, economisch dak- en thuislozen, studenten en arbeidsmigranten samenwoont. Ook hier steken bewoners de handen uit de mouwen om er samen een succes van te maken. Een van de bewoners, een voormalig dak- en thuisloze, heeft zijn kennis en talenten zelfs in kunnen zetten door een baan als huismeester in complex aan te nemen. Inmiddels is hij klaar voor een volgende stap en heeft hij eigen woonruimte gevonden, plek vrijmakend voor een nieuwe bewoner die met spoed woonruimte zocht in Amersfoort.

De gemeente Tilburg heeft enkele panden gekocht die verbouwd zijn tot woonruimte voor vluchtelingen. Zodra deze opvang niet meer nodig is, omdat men teruggaat naar hun thuisland of elders in Nederland een toekomst op gaat bouwen, kunnen deze complexen weer worden ingezet voor andere doelgroepen die het momenteel lastig hebben op de woningmarkt, zoals jongeren, studenten en statushouders.

Ik vraag u om anders te gaan kijken naar het creëren van tijdelijke opvanglocaties voor vluchtelingen en statushouders. De praktijk laat zien dat het kan! Laten we samen het tijdelijke vervangen door een permanente oplossing. Want zodra de huidige stroom vluchtelingen afneemt kunnen we de gecreëerde woonruimte gebruiken voor andere doelgroepen die een marktconforme huur betalen. Daarnaast zal deze aanpak een kleinere investering per gerealiseerde woonruimte vragen dan wanneer u kiest voor tijdelijke opvanglocaties die hoge plaatsings- en verwijderingskosten kennen.


Joost van Gestel

CEO Mosaic Group, actief in beheer van opvanglocaties, bescherming leegstaand vastgoed, sociaal, administratief en technisch vastgoedbeheer, en ontwikkeling van studenten- en jongerenhuisvesting resp. onder de merken Monoma, Plaza Resident Services en B-right Urban Living.